Traktat z Niceii

Traktat z Nicei podpisany w 2001 r. wszedł w życie w lutym 2003.

Zmiany jakie wprowadził traktat:
-modyfikował procedurę w zakresie pozbawienia jednego z państw członkowskich praw, które przysługują temu państwu na podstawie prawa traktatowego.
Art. 6 – TUE (z Maastricht, wprowadzony w 92 r. w Traktacie o UE) opiera się na poszanowaniu praw człowieka, jako zasad ogólnych prawa wspólnotowego
-w 97 r w Traktacie z Amsterdamu wprowadzono art. 7 – który mówi o sankcji za naruszenie art. 6

Traktat z Nicei wprowadza dwa nowe elementy:
1 aspekt – sankcja wchodzi w grę nie tylko gdy art. 6 jest naruszony, ale także gdy istnieje niebezpieczeństwo naruszenia praw człowieka
-w duchu koncyliacji państwo członkowskie, które jest oskarżone o naruszenie praw człowieka korzysta z prawa do obrony i wysłuchania
2 aspekt – zmiany instytucjonalne, które zawarte są w protokole dołączonym do traktatu z Nicei, protokół w sprawie powiększenia wspólnot zawiera trzy postanowienia instytucjonalne:
1) dotyczące parlamentu - Liczba członków parlamentu Europejskiego nie przekroczy 732 parlamentarzystów
2) Dotyczące komisji – każde państwo członkowskie ma prawo do 1 komisarza europejskiego, gdy państw członkowskich będzie 27, zastrzeżone zostaje, że liczba komisarzy w komisji europejskiej może odbiegać od liczby państw członkowskich. Państwa członkowskie będą musiały ustalić system o rotacyjnych komisarzach europejskich i w takim systemie będą występować państwa członkowskie, które w danym momencie będą miały swojego przedstawiciela w komisji europejskiej.
3) Dotyczy Rady UE – rozwiązanie, które nazywa się potrójną większością głosów. Jeżeli Rada UE ma podejmować decyzje kwalifikowana większością głosów, to za przyjęciem aktu musi opowiedzieć się większość państw członkowskich, po 2 z pośród wszystkich głosów reprezentowanych w Radzie UE, za przyjęciem aktu musi być 258 głosów z 345 (w większości o charakterze obligatoryjnym), trzecia większość ma charakter fakultatywny i liczy się tylko na żądanie jednego z państw członkowskich i wśród głosów opowiadających się za przyjęciem aktu prawnego musi być 62% populacji UE.

Te trzy zmiany weszły w życie 1.V.2004 – w momencie rozszerzenia UE o nowe państwa członkowskie z zastrzeżeniem, że w zakresie zmian dotyczących komisji europejskiej czekamy na przystąpienie dwóch państw członkowskich (Ukraina Bułgaria) – zmiana o komisarza rotacyjnego.

Celem traktatu z Nicei było przygotowanie unii do rozszerzenia o nowe państwa członkowskie. Drugim celem było przyjęcie karty praw podstawowych unii europejskiej i nadanie tej karcie charakteru powszechnie wiążącego. Ten drugi cel nie został zrealizowany do końca, bo karta praw podstawowych została przyjęta jako deklaracja do traktatu z Nicei i jest pozbawiona mocy powszechnie wiążącej.