Traktat Unii Europejskiej

Wspólne wartości – art. 6 TUE składa się z 3 części:

I część, potwierdza, że UE opiera się na zasadzie wolności demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwie prawa. Te elementy z perspektywy prawa UE są kluczowe bo te zasady stanowią wspólne zasady UE. Elementem łącznym jest to, że są one wspólne dla wszystkich państw członkowskich

II część art. 6 – UE respektuje prawa podstawowe zagwarantowane w Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i praw podstawowych, które wynikają z tradycji konstytucyjnych państw członkowskich. Te prawa podstawowe art. 6 uznaje za zasady ogólne prawa wspólnotowego.

III część, art. 6 potwierdza, że obowiązkiem UE jest respektowanie tożsamości narodowej państw członkowskich. Artykuł stanowi podstawę aksjologiczna dla całego systemu UE, wyraża wartości o charakterze wspólnym dla wszystkich państw członkowskich i dla UE. Art. 6 zawiera katalog wspólnych wartości.

Traktat amsterdamski, art. 7- dodano, dotyczy sankcji w przypadku poważnego i stałego naruszenia określonych zasad określonych w art. 6 TUE.

Sankcja w przypadku naruszenia polega na zawieszeniu niektórych praw, które wynikają ze stosowania TUE.

Traktat z Nicei, stosowanie tej sankcji zmodyfikował w ten sposób, że odwołanie się do sankcji zawieszenia niektórych praw, może nastąpić już na etapie, gdy stwierdzimy, że istnieje ryzyko naruszenia art. 6 TUE.

Art. 7 traktatu z Nicei zmierza w kierunku prewencyjnym w tym sensie, że stosowanie sankcji nie uzależnia od naruszenia od naruszenia art. 6 TUE, ale ta sankcja może wchodzić w grę, że istnieje ryzyko naruszenia art. 6 TUE.

Art. 6 określa prawa i zasady związane z członkowstwem w UE, art. 7, sankcje w przypadku naruszenia praw i zasad – łącznie art. 6 i 7 stanowią jedna całość.

Fundament UE
Procedura dotyczy zmiany traktatów – ustanawia UE i wspólnotę od Traktatu z Maastricht, jego wejście jest jednolita procedurą zmiany traktatów – wszystkich.

Procedura zmiany traktatów
1. Etap wstępny – propozycji, z którą może wystąpić każde państwo członkowskie lub komisja Europejska, kierując tą propozycję do Rady Europejskiej. Wówczas Rada po uzyskaniu propozycji i zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego zwołuje konferencję przedstawienia państwom członkowskim (konferencja międzyrządowa) w ramach której trwają szczegółowe prace nad propozycjami zmian w traktatach.
W przypadku gdy propozycje SA ostateczne to nad tym co uchwali konferencja międzyrządowa obraduje Rada Europejska, która musi zatwierdzić zmiany, które zostały opracowane na konferencji międzyrządowej. Te zmiany trafiają do Komisji Europejskiej i do Rady UE i te dwie instytucje przygotowują traktat zmieniający traktat o UE i wspólny projekt traktatu rewizyjnego w ramach komisji, Rada UE przygotowuje.

Projekt traktatu ewizyjnego jest podpisywany przez wszystkie państwa członkowskie a następnie podpisany przedstawiany do ratyfikacji w państwach członkowskich, zgodnie z wymogami konstytucyjnymi państw członkowskich, każde państwo decyduje w jakim stopniu zatwierdza Traktat konstytucyjny.

Dwie formy ratyfikowania traktatu zmieniającego na poziomie państw członkowskich, na poziomie krajowym.

I metoda- państwo członkowskie w konstytucji może przewidzieć ratyfikacje w drodze referendum.

II metoda – parlamentarna, ozn., że ratyfikowanie traktatu międzynarodowego wymaga uchwalenia ustawy zatwierdzającej i państwo członkowskie dla takiej ustawy wymaga spełnienia szczególnych warunków – 2/3 posłów, ¾ dotyczy uchwalenia takiej ustawy i swobodnej decyzji każdego państwa członkowskiego (rewizja-zmiana).

Oprócz rewizji występuje tzw. modyfikacja traktatów w przypadku gdy szczególny przepis traktatu dopuszcza możliwość modyfikacji na podstawie decyzji instytucji UE.
Przykładem modyfikacji jest decyzja Rady UE z 1976 roku o przeprowadzeniu wyborów bezpośrednich do Parlamentu Europejskiego.

W przypadku modyfikacji w sytuacji decyzji Rada UE jeden z przepisów traktatu zezwala Radzie UE na wydanie decyzji o przeprowadzeniu bezpośrednich i powszechnych wyborów do Parlamentu, w ten sposób gdyby Rada UE wydala taka decyzję dokonałaby modyfikacji traktatu bo Traktat przewidywał, że członkami Parlamentu Europejskiego są członkowie parlamentów krajowych. Wybór uległby zmianie, następowałby wybór powszechny.

Zmiana- rewizja i modyfikacja

Procedura dotycząca rewizji traktatów ustanowionych UE i wspólnot, stanowi fundament UE bo dotyczy w sposób jednolity postępowania w przypadku zmiany UE i TWE.

III fundament w postaci jednolitych warunków członkowstwa UE, warunki maja charakter jednolity dotyczący UE i wspólnoty w konsekwencji państwo, które ubiega się o przyjęcie do UE, ubiega się tez o przyjęcie do wspólnoty- jest to fundament dotyczący UE i wspólnoty.

Warunki uzyskania członkowstwa w UE o charakterze materialnym i proceduralnym.

1) Warunki o charakterze materialnym państw kandydujących
I warunek tzw. europejskości- do UE może być przyjęte tylko i wyłącznie państwo europejskie – to jest warunek kontrowersyjny bo nie zdefiniowano do dziś co jest państwem europejskim – nie określono sposobu jego rozumowania.

II warunek tzw. funkcjonującej demokracji- rozumiany w połączeniu do art. 6 TUE- do UE można przyjąć każde państwo europejskie, które przestrzega zasad i wartości określonych w art. 6 TUE. Te warunki określono wprost w art. 49 TUE. Europejskość i funkcjonowanie demokracji mają charakter warunków traktatowych. Obok tych dwóch warunków mamy dwa warunki tzw. kopenhaskie, opracowane w deklaracji Rady Europy z 95 r. w Kopenhadze, stąd nazwa „Warunki Kopengadzkie”.

II warunek- dotyczy zdolności UE do przyjęcia nowych państw członkowskich- stworzenie instytucjonalnych norm dla przystąpienia nowych państw członkowskich.

2) Warunki o charakterze proceduralnym
Pierwszym etapem przyjmowania nowych państw członkowskich jest wystąpienie z wnioskiem przez państwa kandydujące do Rady UE.. Wniosek jest rozpatrywany przez Radę UE i dla jego zatwierdzenia wymagana jest jednomyślność Rady UE, pozytywna opinia Komisji Europejskiej oraz zgoda Parlamentu europejskiego.

Te trzy warunki spełnione przez państwa członkowskie i wspólnotę europejską zawierają z państwem kandydującym tzw. traktat akcesyjny, traktat o przystąpieniu przez państwo kandydujące do wspólnoty europejskiej.

Faza przystąpienia nowych państw do UE i Wspólnoty
II faza- tj. faza krajowa- przystępujący do UE decyduje w jaki sposób traktat akcesyjny podlega ratyfikacji.

Art. 11 Traktatu o wspólnotach europejskich, art. 48 i 49 TUE.

Kwestia wystąpienia przez państwo członkowskie z UE i wspólnoty o ile nie przewiduje możliwości żaden z traktatów. Wystąpienie z UE powinno być zbadane jak ta kwestia wygląda na podstawach ogólnych z prawem międzynarodowym. Państwo, które chciałoby wystąpić z UE, musiałoby uzgodnić to z państwami unii, musiałoby dojść do umowy z państwami UE dotyczącej warunków wystąpienia..

Dwa jednostronne wystąpienia z UE z powołaniem się na klauzulę – Rebus sic stantibus – klauzula dotycząca zasadniczej zmiany okoliczności w tym przypadku mówimy, ze państwo członkowskie przystępuje do UE w oparciu o pewien istniejący stan rzeczy, gdy ten stan rzeczy ulegnie zasadniczej zmianie, której zdaniem tego państwa uzasadnia wystąpienie z UE to uzasadnia zastosowanie klauzuli Rebus sic stantibus. Jest możliwość kontrowersyjna, tyle samo głosów za i przeciwko. Teoretycznie taka możliwość istnieje.
Warunki wystąpienia przez państwo z UE musiałyby zostać określone w porozumieniu pomiędzy państwami członkowskimi a państwem występującym, szczególny sposób procedury przy występowaniu z UE.

3. Możliwości wystąpienia z UE na zasadach ogólnych z wypowiedzeniem umowy – te 3 możliwości mają charakter dyskusyjny i kontrowersyjny bo wystąpienie z UE wiąże się z wystąpieniem ze wspólnoty, a tym samym wystąpienie z całego „dorobku wspólnotowego”, w związku z tym, że chodzi o powstanie konsekwencji obowiązku umowy wielostronnej. Przeciwnicy wskazują, że państwo członkowskie nie może wystąpić z UE bo zdaniem ich, brak możliwości wystąpienia oznacza postawienie pod znakiem zapytania UE i Wspólnot.

Czy TK reguluje kwestie wystąpienia z UE? – art. 60 na egzamin
-art. 60§1 TK, dopuszcza możliwość wystąpienia przez państwo członkowskie z UE. Oparty jest o ustalenia i uzgodnienia dokonane w dobrej wierze pomiędzy państwem występującym a państwami członkowskimi, czyli musi być zawarta umowa, która będzie określała na jakich warunkach wystąpienie z UE jest możliwe.
Art. 60 kończy spór czy wystąpienie z UE jest możliwe, rozstrzyga pozytywnie na korzyść wystąpienia z UE, ale na zasadzie umowy zawartej w dobrej wierze pomiędzy wszystkimi państwami członkowskimi a państwem występującym.
Art., 60 ustęp 2 – dotyczy proceduralnych wymagań w przypadku gdy jedno z państw występuje z UE.
Konsekwencja wystąpienia przez państwo z UE na podstawie art. 60 jest niestosowanie TK do państwa występującego z momentem wejścia w Zycie umowy pomiędzy państwem występującym a państwami członkowskimi, albo konstytucja również przestaje być stosowana w stosunku do państwa występującego, albo gdy pomiędzy państwem członkowskim a państwem występującym nie została zawarta formalna umowa, i w tym przypadku konstytucja przestaje być stosowana do państw członkowskich z upływem dwóch lat od momentu złożenia przez państwo występujące oświadczenia o woli wystąpienia. Gdy do zawarcia nie dojdzie TK przewiduje, że konstytucja przestaje być stosowana po 2 latach od złożenia oświadczenia – to jest wyjątkowe.

Czy państwa członkowskie mogą wykluczyć jedno z państw?
Wykluczenie nie jest wprost uregulowane w żadnym z traktatów.  Bierzemy pod uwagę ogólne prawo międzynarodowe, gdy mamy do czynienia z sytuacją ciężkiego naruszenia traktatu wielostronnego przez jedno z państw na skutek którego, pozostałe państwa członkowskie mogą postanowić o wygaśnięciu lub zawieszeniu tego traktatu wobec państwa, które dokonało tego naruszenia.

Wygaśnięcie i wykluczenie
Konsekwencją zawieszenia – nie oznacza wykluczenia z organizacji międzynarodowej, ale może prowadzić do wykluczenia jeżeli pozostałe państwa uznają, że z powodu ciężkiego naruszenia i jego konsekwencji, odwieszenia państwa w państwach członkowskich nie miałoby sensu.

Art. 7 TUE odsyła do art. 6 TUE – przewiduje możliwość zawieszenia określonych praw państwa członkowskiego w przypadku naruszenia art. 6. naruszenie art. 6 TUE jest zawsze odpowiednikiem ciężkiego naruszenia w kontekście prawa międzynarodowego a tym samym otwiera możliwość zastosowania schematu dotyczącego wygaśnięcia traktatu w stosunku do jednego z państw członkowskich..

Zawieszenie uregulowane wprost w TUE, art. 7 TUE. Wygaśnięcie, wykluczenie – nie jest uregulowane w TUE, schemat może znaleźć zastosowanie do wygaśnięcia..
Naruszenie art. 6 TUE mające charakter ciężkiego może w wyjątkowych okolicznościach prowadzić do wygaśnięcia traktatu UE i TWE a w konsekwencji do wykluczenia państwa członkowskiego.

Jaki jest status prawa UE i Wspólnot Europejskich?

Charakter Wspólnot Europejskich:
1. obie istniejące wspólnoty Europejskie i Euratom, są odrębnymi organizacjami międzynarodowymi o charakterze ponadnarodowym.
2. Wspólnoty posiadają podmiotowość prawną zarówno prawa międzynarodowego jak i podmiotów w rozumieniu prawa krajowego. Podmiotowość prawa międzynarodowego ozn., że wspólnoty europejskie mogą zawierać umowy międzynarodowe, w tym sensie, że pod prawem międzynarodowym podmioty prawa krajowego posiadają zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych o zakresie jak najszerszym, który jest przyznawany przez prawo krajowe krajowym osobom prawnym wspólnot europejskim występuje jako krajowa osobowośc prawna i korzysta z atrybutów osobowości prawnej w relacjach wewnętrznych (krajowych). Traktat przewiduje atrybuty osobowe w relacjach krajowych:
-prawo do nabywania i zbywania mienia ruchomego i nieruchomego, oraz;
-zdolność sądowa występująca jako strona w postępowaniach sadowych.

Praca dyplomowa magisterska z Unii Europejskiej